โดนแมลงต่อย สัตว์กัด – วิธีปฐมพยาบาลเบื้องต้น

การโดนแมลงต่อยหรือโดนสัตว์กัด เป็นเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นบ่อย และมักจะเกิดขึ้นได้บ่อยครั้งในเด็ก ถ้าโดนแมลงต่อยจำพวก ผึ้ง แตน ต่อ หมาร่า หรือ แมลงภู่ แมลงหล่านี้มีเหล็กในอยู่ที่ส่วนปลายของลำตัวเมื่อต่อยเรา จะปล่อยน้ำพิษเข้ามาใส่ส่วนที่โดนต่อย และเกิดอาการต่างๆ ถ้าโดนต่อย ส่วนมากจะมีอาการ บวม แดง แสบร้อน และคัน อาการเหล่านี้เกิดขึ้นหลายชั่วโมง แต่ถ้ามีอาการค่อนข้างรุนแรง อาการบวมหรือแดงจะลามไปทั่วบริเวณที่ถูกต่อย และอาการเป็นหลายวัน มีอาการปวดมาก

ในผู้ถูกต่อยบางคนอาจเกิดอาการแพ้รุนแรงจากการโดนผึ้งหรือต่อต่อย นอกจากบริเวณส่วนที่ถูกต่อยจะบวมแดงแล้ว ส่วนอื่นยังอาจมีอาการด้วย เช่น หนังตาคัน และริมฝีปากบวม คลื่นไส้ ลมพิษลามขึ้นทั้งตัว หายใจไม่ออก อาเจียน แน่นหน้าอก หลอดลมหดตัว ที่รุนแรงมากอาจถึงช๊อคตายได้ในเวลาไม่กี่นาที

การปฐมพยาบาลเบื้องต้น 

1. ให้เอาเหล็กในของแมลงที่ต่อยออก โดยใช้ปลายเข็มหรือใบมีด ขูดออก อาจใช้ สกอตเทปปิดตรงบริเวณที่ถูกต่อย แล้วดึงออกเหล็กในจะหลุดติดออกมาด้วย หรือ ใช้ด้ามปากกากดบริเวณใกล้ๆที่ถูกต่อย เพื่อดันเหล็กในให้โผล่ออกมา แล้วดึงออก ใช้แอมโมเนีย หรือสารที่มีฤทธิ์เป็นด่าง ทาให้ทั่วบริเวณที่ถูกต่อย เพื่อทำลายภาวะเป็นกรดของพิษ แล้วใช้น้ำแข็งประคบส่วนนั้นไว้
2. ถ้ามีอาการปวดเล็กน้อย ให้ใช้ยาหม่องทา
3. ถ้าปวดมากให้รับประทานยาแก้ปวด หรืออาจใช้ถุงน้ำแข็งวางในส่วนถูกต่อยเพื่อช่วยให้อาการปวดทุเลาลง
4. ถ้ามีอาการบวม หรือแพ้เฉพาะที่ ให้กินยาแก้แพ้
5. ถ้าผู้ถูกแมลงต่อย มีอาการรุนแรงมากหรือช๊อค ให้รีบส่งแพทย์ ตรวจและรักษาทันที 

โดนสัตว์กัด เช่น สุนัขกัดแมว หรือหนูกัด อาจทำให้เกิดเชื้อพิษสุนัขบ้าได้ หรือบางครั้งอาจเป็นบาดทะยัก ถ้าเป็นงูกัด อาจเป็นอันตรายเนื่องจากพิษได้

การปฐมพยาบาลเบื้องต้น

1. ให้ผู้ถูกกัดรีบล้างแผลให้เร็วที่สุดเท่าที่ทำได้ด้วยน้ำสะอาดและฟอกด้วยสบู่ ควรจะฟอกสบู่อย่างน้อยไม่ต่ำกว่า 5 นาที แล้วใช้ผ้าสะอาดหรือผ้ากอซพันแผลปิดแผลไว้ ควรล้างบาดแผลด้วยน้ำเกลือ 3-4 วัน
2. ถ้าแผลค่อนข้างรุนแรงเหวอะหวะให้ ส่งแพทย์ทันที
3. ถ้าโดนงูกัด ให้ใช้ผ้า หรือ เชือก สายยางรัด แขนหรือขาบริเวณที่ถูกงูกัด เหนือรอยเขี้ยวประมาณ 2-4 นิ้ว ให้รัดให้แน่นเพื่อป้องกันพิษเข้าสู่ร่างกายโดยเร็ว และต้องคลายออกทุกๆ 15 นาที โดยคลายครั้งละประมาร 30-60 วินาที จนกว่าจะถึงโรงพยาบาล โดยให้เคลื่อนไหวส่วนที่ถูกงูกัดให้น้อยสุด ควรจัดตำแหน่งส่วนที่ถูกงูกัดให้อยู่ต่ำกว่าระดับหัวใจ ถ้าผู้ป่วยหยุดหายใจ เนื่องจากพิษงูที่มีผลต่อประสาท ให้เป่าปากช่วยหายใจไปตลอดจนกว่าจะถึงโรงพยาบาล